دلیل اهمیت زیاد حافظه VRAM برای کارت گرافیک چیست؟

برای خرید کارت گرافیک باید به مولفه‌های متعددی توجه نشان دهید و به همین خاطر برای برخی کاربران، خرید یک کارت گرافیک مناسب کار بسیار سختی محسوب می‌شود. برخی کاربران بر این باور هستند که قدرت پردازنده‌ی گرافیکی موجود در کارت گرافیک اهمیت بسیار بیشتری نسبت به حافظه VRAM دارد؛ به‌خصوص اگر اهل اجرای بازی‌ها با کیفیت ۴K نیستید. با این حال، بازی‌های جدید و موتور‌های استفاده برای توسعه‌ی این بازی‌ها، در حال تغییر دادن این شرایط هستند. در ادامه به اهمیت ظرفیت حافظه VRAM برای کارت گرافیک می‌پردازیم.

حافظه VRAM چیست و چرا اهمیت زیادی دارد؟

VRAM که مخفف Video Random Access Memory یا «حافظه ویدیویی با دسترسی تصادفی است، نوعی حافظه محسوب می‌شود که در کارت گرافیک برای ذخیره و پردازش داده‌های موردنیاز مربوط به ارائه‌ی تصاویر در کامپیوتر یا دیگر دستگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. حافظه VRAM به طور خاص برای رسیدگی به نیازهای پردازش گرافیکی با پهنای باند بالا و عملکرد بالا طراحی شده است. این نوع حافظه‌ها معمولا سریع‌تر و کارآمدتر از سایر حافظه‌های استفاده مانند رم به حساب می‌آیند.

هرچقدر یک کارت گرافیک به ظرفیت بالاتری از حافظه VRAM دسترسی داشته باشد، می‌تواند به داده‌های بیشتری دسترسی پیدا کند و سرعت پردازش هم افزایش پیدا می‌کند. به همین خاطر در نهایت زمان لازم برای رندر پایین می‌آید و عملکرد کلی بهتر می‌شود. این مشخصه به‌خصوص برای بازی‌ها و دیگر پردازش‌های گرافیکی سنگین اهمیت بسیار زیادی دارد. این نوع پردازش‌ها می‌توانند کارت گرافیک را تحت فشار زیادی قرار دهند.

علاوه بر این، حافظه VRAM برای نمایشگرهای مبتنی بر رزولوشن بالا نقش مهمی را ایفا می‌کند؛ زیرا این نمایشگرها به داده‌های بیشتری نیاز دارند و در این شرایط حافظه VRAM عرض اندام می‌کند. به همین خاطر کاربرانی که مثلا از مانیتورهای ۴K استفاده می‌کنند و می‌خواهند بازی‌ها را با چنین رزولوشنی اجرا کنند، باید توجه زیادی به ظرفیت حافظه VRAM کارت گرافیک خود نشان بدهند.

فشار زیاد فناوری رهگیری پرتو

فناوری رهگیری پرتو یا Ray Tracing، در بین بازی‌ها روز‌به‌روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. این فناوری به زبان ساده از الگوریتم‌های پیشرفته‌ای تشکیل شده که مسیر پرتوهای نور در بازی را شناسایی می‌کند و بر این اساس قادر به محاسبه کردن نوع سایه و میزان انعکاس است. به لطف همین موضوع، صحنه‌های ارائه شده در بازی‌های مبتنی بر این فناوری، بسیار جذاب‌تر و طبیعی‌تر به نظر می‌رسند.

با توجه به اینکه این فناوری حجم زیادی از داده‌ها را ایجاد می‌کند، کارت گرافیک باید با سرعت زیادی این داده‌ها را پردازش کند. هرکدام از این پرتو‌ها به محاسبه‌ی خاص خود نیاز دارند و بنابراین پردازش‌های لازم برای این فناوری اصلا ساده نیست. با توجه به این موضوع، هرچقدر ظرفیت حافظه VRAM بیشتر باشد، کارت گرافیک سریع‌تر می‌تواند به این داده‌ها دسترسی پیدا کند.

افزایش اهمیت بافت‌ها

در زمینه‌ی میزان ظرفیت موردنیاز برای حافظه VRAM، بافت‌های موجود در بازی و در کل اندازه‌ی دنیای بازی موردنظر هم اهمیت بسیار زیادی دارد. هرچقدر بافت یا همان تکسچرهای بازی کیفیت بالاتری داشته باشند، ظرفیت بزرگ‌تری از VRAM درگیر می‌شود. به عنوان مثال یک بافا با رزولوشن بالا که برای رندر کردن پوست یک شخصیت در بازی استفاده می‌شود، ممکن است از هزاران پیکسل تشکیل شده باشد. در مقابل یک بافت با وضوح کمتر ممکن است فقط از چند صد پیکسل بهره ببرد. هرچقدر کیفیت بافت بیشتر باشد، طبیعتا حافظه VRAM بیشتری برای پردازش و ذخیره‌سازی موردنیاز خواهد بود.

علاوه بر حجم بافت‌های موجود در بازی‌ها، پیچیدگی آن‌ها نیز می‌تواند بر حجم موردنیاز حافظه VRAM تاثیر بگذارد. به طور کلی، بافت‌های پیچیده‌ی مبتنی بر جزئیات زیاد، به حجم بالاتری از VRAM نیاز دارند. با توجه به همین موضوع، بازی‌های جدید روز‌به‌روز به حجم بیشتری از حافظه VRAM نیاز پیدا می‌کنند.

به عنوان مثال، بیشتر گیمرها معمولا بازی‌ها را با رزولوشن ۱۴۴۰p اجرا می‌کنند و برای این رزولوشن، ۸ گیگابایت VRAM کافی و مقداری از ظرفیت حافظه هم خالی می‌ماند. اما در حال حاضر برخی از جدیدترین بازی‌های ارائه شده، در صورت انتخاب بالاترین تنظیمات مربوط به کیفیت، در رزولوشن ۱۴۴۰p به سرعت تقریبا تمام ظرفیت VRAM را اشغال می‌کنند و در همین زمینه باید به اپلیکیشن‌های پیشرفته‌ی واقعیت مجازی هم اشاره کنیم که به حجم بالایی از VRAM نیاز دارند.

مزیت کنسول‌ها

یکی از دلایلی که گیمرهای PC نسبت به گیمرهای کنسول‌ها به VRAM بیشتری نیاز دارند این است که کنسول‌های پلی‌استیشن ۵ و ایکس‌باکس سری ایکس از طراحی حافظه یکپارچه استفاده می‌کنند. به زبان ساده به جای اینکه پردازنده و پردازنده‌ی گرافیکی هرکدام دارای حافظه‌ی اختصاصی خود باشند، هر دو از یک حافظه مشترک بهره می‌برند.

به لطف همین رویکرد، کنسول‌ها با استفاده از ظرفیت کمتری از حافظه‌ی موردنظر می‌توانند کارهای بیشتری انجام دهند. همچنین داده‌هایی که هم پردازنده‌ی گرافیکی و هم پردازنده به آن‌ها نیاز دارند، دیگر لازم نیست در دو حافظه‌ی جداگانه قرار بگیرد. این در حالی است که در کامپیوتر چنین داده‌هایی باید در رم و حافظه VRAM قرار بگیرند.

علاوه بر این، کنسول‌ها می‌توانند به سرعت و به صورت پویا اولویت این حافظه را تغییر دهند. به عنوان مثال اگر برای انجام کار خاصی پردازنده‌ی گرافیکی به حافظه زیادی نیاز داشته باشد، بیشتر ظرفیت حافظه موردنظر در اختیار پردازنده‌ی گرافیکی قرار می‌گیرد. این در حالی است که در یک کامپیوتر دارای رم ۸ گیگابایتی و حافظه VRAM با ظرفیت ۸ گیگابایت، ممکن است حافظه VRAM به سرعت پر شود ولی از سوی دیگر حافظه رم خالی بماند.

اهمیت VRAM محدود به بازی‌ها نیست

اگرچه دلیل اصلی بیشتر کاربران برای خرید یک کارت گرافیک قدرتمند با ظرفیت بالای VRAM به هدف اجرای بازی‌های مختلف است، اما اهمیت VRAM محدود به بازی‌ها نیست. برای کارهایی مانند توسعه‌ی الگوریتم‌های هوش مصنوعی، تدوین ویدیو و مدل‌سازی سه‌بعدی هم به ظرفیت بالای حافظه VRAM نیاز پیدا می‌کنید. با توجه به اینکه این روزها بسیاری از تولیدکنندگان محتوا به ضبط ویدیو‌های ۴K روی آورده‌اند، برای تدوین این نوع ویدیو‌ها به حداقل ۶ گیگابایت VRAM نیاز دارید. اگر هم می‌خواهید برای ویدیو‌ها از ادیت‌های جذاب‌تر و افکت‌های مختلفی استفاده کنید، به همان نسبت نیاز به ظرفیت VRAM هم بیشتر می‌شود.

طی ماه‌های اخیر، ابزارهای هوش مصنوعی برای ایجاد تصاویر سروصدای زیادی راه انداخته‌اند که یکی از آن‌ها ابزار کاملا رایگان Stable Diffusion است که به طور کامل در کامپیوتر کاربران اجرا می‌شود. این سیستم هوش مصنوعی امکانات بسیار جذابی ارائه می‌دهد ولی برای ایجاد یک تصویر با اندازه‌ی معمولی به حداقل ۸ گیگابایت حافظه VRAM نیاز دارید. بنابراین اگر می‌خواهید تصاویر باکیفیت و در ابعاد بزرگ ایجاد کنید، باید از یک کارت گرافیک مبتنی بر ۱۲ یا ۱۶ گیگابایت VRAM استفاده کنید.